Ο Δάσκαλος και η Δασκάλα, διαχρονικά είχαν και έχουν να υπηρετήσουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο, «κτίζοντας της κοινωνίας το παλάτι», όπως λέει και ο μεγάλος μας ποιητής Κωστής Παλαμάς.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο δημοσιογράφος Λουκάς Χριστοδουλίδης συνομίλησε με την Πρόεδρο της Παγκύπριας Οργάνωσης Ελλήνων Δασκάλων (ΠΟΕΔ) για το ποιος είναι ο ρόλος του δασκάλου τη σύγχρονη κοινωνία…
Κυρία Βασιλείου, ποιος είναι ο ρόλος του δασκάλου στη σύγχρονη κοινωνία;
«Ο Δάσκαλος και η Δασκάλα, διαχρονικά είχαν και έχουν να υπηρετήσουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο, «κτίζοντας της κοινωνίας το παλάτι», όπως λέει και ο μεγάλος μας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Μέσα από το έργο τους συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη, την πρόοδο, την κοινωνική δικαιοσύνη και την ευημερία των κοινωνιών. Παράλληλα, μέσα από τους αγώνες που καταβάλλουν διαχρονικά, συμβάλλουν στην οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους τους μαθητές και τις μαθήτριές τους, προσπαθώντας να παρέχουν το ευ ζην στα παιδιά.
«Είναι αυτοί και αυτές που παραλαμβάνουν στα χέρια τους ένα ανώριμο παιδί, από την τρυφερή του ηλικία, για να το παραδώσουν σχεδόν έφηβο, αλλά περισσότερο ώριμο σε μια κοινωνία, η οποία επιθυμεί και αναμένει την ένταξή του στους κόλπους της για να ωριμάσει και να ανανεωθεί η ίδια ως ζωντανός και παλλόμενος οργανισμός.
Είναι αυτοί που επιφορτίζονται, χρόνια τώρα, με την εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση του ανθρώπινου χαρακτήρα, καθώς και τη διαμόρφωση, τη σφυρηλάτηση της προσωπικότητάς του μέσα από την καλλιέργεια αξιών, ιδανικών, ηθών, συμπεριφορών και δεξιοτήτων. Ιδιαίτερα στις μέρες μας όπου θεσμοί και αξίες αμφισβητούνται, ο Δάσκαλος και η Δασκάλα συνεχίζουν να διαπλάθουν χαρακτήρες και να καλλιεργούν στις επόμενες γενεές τις πανανθρώπινες αξίες».
Έρευνες έχουν δείξει ότι η συμπεριφορά του δασκάλου ασκεί μεγάλη επίδραση στο παιδί, διαμορφώνοντας την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του. Ποια η άποψή σας;
«Όπως είπε και ο μεγάλος παιδαγωγός Πεσταλότσι: «Μεγάλος δάσκαλος δεν είναι αυτός που διδάσκει το καλό με ωραία λόγια, αλλά εκείνος που το διδάσκει με το παράδειγμά του». Σίγουρα οι εκπαιδευτικοί μέσα από τη διδασκαλία τους αλλά και μέσα από το δικό τους παράδειγμα, καλλιεργούν και μεταδίδουν αρχές, αξίες και ιδανικά στα παιδιά».
Θα ήθελα να μας μιλήσετε κάπου εδώ και για το ρόλο του δασκάλου στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας των παιδιών.
«Αρχίζω από τη βασική παραδοχή ότι ο Δάσκαλος λειτουργεί ως μέντορας της μάθησης αλλά και της δημιουργικότητας. Η δημιουργικότητα ή καλύτερα η δημιουργική σκέψη, είναι η σκέψη που δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους για παραγωγή ιδεών, ερωτημάτων και υποθέσεων, να πειραματιστούν με εναλλακτικές λύσεις και να αξιολογήσουν τις ιδέες τους.
διαδικασία της μάθησης
Αφενός ο ίδιος ο Δάσκαλος, προκειμένου να βρει τρόπους να βοηθήσει τα παιδιά ως προς τη διαδικασία της μάθησης, είναι και πρέπει να είναι ο ίδιος δημιουργικός κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού αλλά και του βηματισμού των μαθημάτων του. Έχοντας τα παιδιά ως σημείο αναφοράς αλλά και έμπνευσης, ο Δάσκαλος μέσω της δικής του δημιουργικής σκέψης, επινοεί τρόπους, μεθόδους ή και παραδείγματα, προκειμένου να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν έννοιες και να κατακτήσουν τη γνώση.
Αφετέρου, στο πλαίσιο της διδασκαλίας του, χρησιμοποιεί όλες εκείνες τις μεθόδους και τα εργαλεία ώστε να βοηθήσει τα παιδιά να καλλιεργήσουν τη δημιουργική τους σκέψη. Τους δίνει ευκαιρίες να συμμετέχουν σε ουσιώδεις, αυθεντικές και δημιουργικές δραστηριότητες, μέσα από όλα τα σχολικά μαθήματα, μέσω της συνεργασίας αλλά και της αποτελεσματικής χρήσης των εκπαιδευτικών τεχνολογιών.
Σημαντικές αρχές για τη δημιουργική και κριτική σκέψη είναι η χρήση των ανοιχτού τύπου ερωτήσεων, το δικαίωμα στα λάθη και η ανάληψη λογικού ρίσκου καθώς επίσης η αξιολόγηση και η επιβράβευση της δημιουργικότητάς τους. Όλα αυτά είναι σημαντικά στοιχεία ενθάρρυνσης της δημιουργικότητας, τα οποία ο Δάσκαλος περιλαμβάνει σχεδόν καθημερινά στη διδασκαλία του».
Σύμφωνα με τον Νίκο Καζαντζάκη «ο ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας τον μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες». Να μας το αναλύσετε αυτό περισσότερο κυρία Βασιλείου.
«Η συγκεκριμένη αναφορά του μεγάλου Νίκου Καζαντζάκη στον Δάσκαλο, νομίζω μετουσιώνει τον ακριβή του ρόλο. Αναδεικνύει αφενός τον ρόλο του Δασκάλου στο να κατακτήσει το παιδί τις γνώσεις, τις αξίες, τις δεξιότητες, το ευ ζην. Και όταν το παιδί τα κατακτήσει, η ευχαρίστηση του Δασκάλου βρίσκεται στο να ενθαρρύνει το παιδί από μόνο του πια, να χτίζει συνεχώς δικές του γέφυρες που θα το βοηθήσουν να γίνει καλύτερος άνθρωπος.
Αυτή είναι και η επιβράβευση για τον κάθε Δάσκαλο: να βλέπει τους μαθητές του όχι μόνο να βελτιώνονται αλλά και να αυτονομούνται στο ταξίδι της μάθησης και της αυτοβελτίωσης. Και η αυτονόμηση αυτή επέρχεται, γιατί ο Δάσκαλος το έχει βοηθήσει να κατακτήσει, μεταξύ πολλών άλλων, και τη δεξιότητα του να μαθαίνει πώς να μαθαίνει, αφού πρώτα μέσα από την αυτοαξιολόγησή του εντοπίσει τις αδυναμίες και τις ελλείψεις του».
Διαφορετικότητα και αποδοχή στο σχολικό περιβάλλον. Ποιος είναι ο ρόλος του δασκάλου σε αυτό το κομμάτι;
«Η αποδοχή και ο σεβασμός της διαφορετικότητας, είναι από τις βασικότερες αξίες που το σχολείο οφείλει να καλλιεργήσει στα παιδιά. Αρχικά ο ίδιος ο Δάσκαλος, μέσα από το παράδειγμά του, ¨διδάσκει¨ αποδοχή και σεβασμό στη διαφορετικότητα. Μέσα από την αποδοχή και την αγάπη που δείχνει σε κάθε μαθητή και κάθε μαθήτρια, σεβόμενος τη μοναδικότητα, τη διαφορετικότητα και την ιδιαιτερότητα του κάθε παιδιού.
Για τον κάθε Δάσκαλο, το κάθε παιδί έχει μοναδικότητα την οποία σέβεται και αναγνωρίζει ενώ λαμβάνοντάς την υπόψη, διαφοροποιεί τη διδασκαλία του με τρόπο ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στο κάθε παιδί. Παράλληλα, μέσα από τη διδασκαλία όλων των μαθημάτων, αλλά και μέσα από τη διαχείριση της καθημερινότητας της τάξης, περνά με τον δικό του τρόπο το μήνυμα του σεβασμού και της αποδοχής της όποιας διαφορετικότητας».
* Η κυρία Βασιλείου εκεί όπου χρησιμοποιεί τον όρο «Δάσκαλος» αναφέρεται σε όλες και όλους τους εκπαιδευτικούς Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης.
Διαβάστε επίσης:
Γιατί πρέπει να αποφεύγουμε να δίνουμε στο παιδί μας αντιβιοτικά
Προωράκι με 10% πιθανότητες να ζήσει, πλέον είναι μία μικρή ιδιοφυΐα που μετρά σε 6 γλώσσες