“Η κρίση στην παιδεία και ο αφανής ρόλος της οικογένειας”: Ένα επίκαιρο κείμενο για τη σχέση δασκάλου και γονέα

Τις τελευταίες ημέρες ο χώρος της παιδείας βάλλεται από παντού. Εκπαιδευτικοί απεργούν, μαθητές ξεσηκώνονται, γονείς καταφέρονται κατά δασκάλων.

Ορμώμενος από τα τελευταία γεγονότα και τις συνεχείς κατηγορίες κηδεμόνων απέναντι σε εκπαιδευτικούς, ο ψυχολόγος-συστημικός / οικογενειακός ψυχοθεραπευτής, κος. Πάμπος Ευσταθίου, περιγράφει σε ένα κείμενό του το κατά πόσο άλλαξαν τα πράγματα από την εποχή που εκείνος ήταν μαθητής σε σχέση με σήμερα και πώς η σχέση εκπαιδευτικού – γονέα έχει αποκτήσει άλλη χροιά, η οποία επηρεάζει βαθύτατα το παιδί.

«Εδώ και μήνες παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα στα της παιδείας, ή της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης καλύτερα, συνομιλώντας με γνωστούς, άγνωστους, εκπαιδευτικούς και μη, παρατήρησα πως έχει αγνοηθεί το πλαίσιο οικογένεια και κοινωνία, και η διαμάχη έχει επικεντρωθεί ανάμεσα σε υπουργεία και εκπαιδευτικούς.

Ούτε η μια πλευρά μα ούτε και η άλλη, αλλά ακόμη χειρότερα ούτε οι γονείς, πλην ελαχίστων περιπτώσεων, δεν έχουν αναφερθεί στον ρόλο της οικογένειας, στον ρόλο του γονιού και την θέση του στην σημερινή κοινωνία .

Ένας ρόλος κατά πολύ αλλιωμένος, όπως και η κοινωνία μας άλλωστε, σε σχέση με τα χρόνια όταν ήμουν εγώ μαθητής, πριν 20-30 χρόνια.

Θυμάμαι ως μαθητής, να εχω μάθει να σέβομαι τον δάσκαλο, τουλάχιστον ως ρόλο, γιατί ως άνθρωπο έπρεπε να με είχε κερδίσει. Θυμάμαι τους γονείς μου, ή καλύτερα δεν θυμάμαι τους γονείς μου να έχουν κατηγορήσει ποτέ κάποιο εκπαιδευτικό,ακόμα και τους χειρότερους του είδους που μου είχαν τύχει, αλλά ούτε και να τους δικαιολογούν.

Θυμάμαι να μου λεν “εσύ την δουλειά σου, και η δουλειά σου είναι να είσαι μαθητής. Αυτοί καλά σπούδασαν, καλά έχουν δουλειά, εσύ επικεντρώσου στο τι μέλλον θα έχεις”, καταστέλλοντας άθελά τους ή και ηθελημένα, την επικέντρωση σε κάτι που μονο ζημιά θα έκανε σε εμένα.

Γιατί αλίμονο να σταματάμε την πορεία μας, ρίχνοντας πέτρες σε κάθε σκυλί που γαυγίζει. Δεν θα φτάσουμε ποτέ στον προορισμό μας.

Έτσι είχαν πετύχει ενα πολυ σημαντικό πρώτο βήμα, χωρίς καν να το έχουν καταλάβει, χωρίς καν να έχουν σπουδάσει, τον διαχωρισμό των ρόλων, και ειδικά του δικού μου ρόλου ως μαθητή.

Μου μετέδωσαν πως όσο και να φταίει κάποιος, στο χέρι μου είναι να προχωρήσω.

Κάτι που δυστυχώς δεν βλέπω να συμβαίνει στην σημερινή εποχή. Οι γονείς ακαδημαϊκά μορφωμένοι πλέον, πολλοί από αυτούς εκπαιδευτικοί ή σε συναφή κλαδο, έχουν άποψη για όλα. Και προς θεού, δεν είναι κακό να έχει κάποιος άποψη, μα χρειάζονται λεπτοί χειρισμοί στο πώς και πού την εκφράζεις αυτή την άποψη. Το κουτσομπολιό με το παιδί για την αξία του κάθε εκπαιδευτικού, έχει κάποια αρνητικά αποτελέσματα.

“Δεν φταίει το παιδί μου, ο εκπαιδευτικός φταίει.”

Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά αλλά και οι γονείς επιρρήπτουν την ευθύνη σε άλλους για την δική του επιτυχία, με αποτέλεσμα η προσπάθεια να μην είναι ποτέ ανάλογη των στόχων τους.

Ο σεβασμός στον ρόλο, και όχι στο ατομο, του εκπαιδευτικού μηδενιζεται, με αποτέλεσμα στην τάξη και γενικότερα στα σχολεία να επικρατεί ενα μπάχαλο, με αποτέλεσμα να γίνονται θύματα κάποια παιδιά που προσπαθούν πραγματικά.

Και φυσικό επακόλουθο, να είναι αναγκασμένος ο γονιός να στείλει το παιδί του σε φροντιστήρια για να ενισχυθεί από τα κενά που του δημιούργησε η δική του στάση…
Τραγικό να βλέπω παιδιά δημοτικού ειδικά να μην έχουν χρόνο για παιχνίδι, λόγω των φροντιστηρίων.

Το “δεν είναι καλός ο εκπαιδευτικός” δεν αποτελεί και δεν πρέπει να αποτελεί ποτέ δικαιολογία. Η ύλη δεν είναι κάτι που δεν μπορεί ο κάθε γονιός να βοηθήσει το παιδί του, και το παιδί να παρακολουθεί μάθημα δεν αποτελεί και κανένα κατόρθωμα.

Πέρα από κάποια ξένη γλώσσα, ή για προετοιμασία εξετάσεων, δεν θυμάμαι τα παιδιά (και μιλάω για λυκειο) να πήγαιναν τόσα φροντιστήρια. Πόσο μάλλον στο δημοτικό.

Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου υπενθυμίζει σε κάθε χαμηλή βαθμολογία που έπαιρνα, πως αν δεν τα καταφέρω μονος, δεν έχει την οικονομική ευχέρεια ούτε να με σπουδάσει ιδιωτικά, αλλά ούτε και για πολλά φροντιστήρια…

Και πώς και γιατί ένας μαθητής να παρακολουθεί, ξέροντας πως θα πάει μετα να του διαβάσουν… Γιατί να κουραστεί αφού θα τα έχει πιο έτοιμα και πιο εύκολα μετά;

Πώς να μην υπάρχει η παρόρμηση, αφού δεν έχει μάθει τα όρια του;

Και αυτά τα όρια, αν δεν μπουν από το σπίτι, πολύ δύσκολα θα μπουν μετά… Γιατί ο σημαντικός άλλος για κάθε παιδί είναι ο γονιός. Και με βάση τους γονείς, ο κάθε εκπαιδευτικός είναι σε αντίπαλο στρατόπεδο…

Και σίγουρα δεν είχα τους πιο σωστούς γονείς αλλά ούτε και ήμουν ο καλύτερος μαθητής.

Ήξερα όμως πως ήταν δική μου ευθύνη αν θα είμαι ή όχι…

Έτσι σε αυτή την ηλικία και κοινωνία πλέον, έχουν αποκτήσει διαφορετικό νόημα τα λόγια της μάνας μου προς την δασκάλα μου.

“Αν κάνει κάτι θύμωσε του, και να μου το πεις να του θυμώσω και εγώ”».