Ο δημοσιογράφος Λουκάς Χριστοδουλίδης είχε μια πολύ ξεχωριστή κουβέντα με τον μαθηματικό και μέλος του ΔΣ της Κυπριακής Μαθηματικής Εταιρείας Γιάννη Λαζάρου.
Υπάρχουν λόγοι να μισεί κανείς τα μαθηματικά; Τι είναι η S.TE.A.M εκπαίδευση; Αυτά και άλλα θα τα μάθουμε στη συνέντευξη που ακολουθεί…
Κύριε Λαζάρου, όλοι έχουμε ακούσει συχνά – πυκνά τη φράση μισώ τα μαθηματικά. Υπάρχουν λόγοι να μισεί κανείς τα μαθηματικά;
«Είναι αλήθεια ότι ακούω και εγώ αρκετές φορές τη συγκεκριμένη φράση όταν συστήνομαι σε κάποιον ως μαθηματικός. Συχνά, η πρώτη αντίδραση είναι «Ωχ, εγώ μισώ τα μαθηματικά!» και έρχεται κυρίως από άτομα πιο μεγάλα σε ηλικία, που έχουν ζήσει άλλες εποχές της εκπαίδευσης στην Κύπρο.
Για αρκετές δεκαετίες η διδασκαλία των μαθηματικών στηριζόταν σε μια πιο στεγνή μορφή δασκαλοκεντρικής μεθόδου, με ατελείωτους μονολόγους από τον καθηγητή και απλή παρουσίαση κάποιων γνώσεων, χωρίς συζήτηση, αναζήτηση, διαμορφωτική αξιολόγηση και εφαρμογή στην καθημερινότητα.
διαφορετικές προσεγγίσεις μάθησης
Αμέτρητες ασκήσεις, με ατελείωτες λύσεις και αποδείξεις, κατανοητές μόνο από «λίγους και καλούς». Δικαιολογημένα, άρα, ακούγεται η συγκεκριμένη φράση από αρκετούς (όχι όλους) που δεν είχαν την ευκαιρία να βιώσουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις μάθησης που εφαρμόζουμε τα τελευταία χρόνια, καινοτομία, διαφοροποίηση, τεχνικές αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης.
Ακόμη καλύτερα είναι τα πράγματα τα τελευταία δύο χρόνια που ξεκίνησε πειραματικά στο Παγκύπριο Γυμνάσιο (και από φέτος σε πιο επίσημη λειτουργία σε άλλα τέσσερα σχολεία της Κύπρου) το πρόγραμμα διεπιστημονικής και διαθεματικής προσέγγισης μάθησης «STEAM – Ελληνική Γλώσσα και Πολιτισμός».
Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται στα μαθηματικά, πως μπορούν να το βοηθήσουν οι γονείς του;
«Και σε ποιον από μας δεν έχει συμβεί; Να έχουμε μια άσκηση στα μαθηματικά που είναι δύσκολη, ή ζητά κάτι που δεν εμπεδώσαμε καλά στο μάθημα το πρωί. Πολλές φορές οι γονείς καλούνται να βοηθήσουν το παιδί τους με τις εργασίες τους, χρησιμοποιώντας όμως κάποιες εσφαλμένες δικές τους τακτικές.
Καταλήγουν να λύνουν την άσκηση βιαστικά, όπως οι ίδιοι έχουν κατανοήσει, με γνώσεις και τεχνικές πιο «διαδικαστικές», απλά για να προχωρήσουν στην επόμενη απορία του παιδιού τους ή -πολλές φορές- χρησιμοποιώντας διαφορετική μέθοδο από αυτή που σχεδιάστηκε στην τάξη.
Είναι χρησιμότερο κάποιες απορίες του παιδιού και δύσκολες ασκήσεις να μένουν άλυτες στο σπίτι, αφού αυτό είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για τον καθηγητή (την επόμενη μέρα μέσα στην τάξη) για έλεγχο, ανατροφοδότηση, συζήτηση και περαιτέρω εμπέδωση των νέων αυτών γνωστικών αντικειμένων.
Είμαι σίγουρος ότι στην ίδια άσκηση δυσκολεύτηκαν και άλλοι συμμαθητές του παιδιού μας, άρα τι πιο δημιουργικό από μια αυτοαξιολόγηση εκ μέρους του μαθητή και ακολούθως συζήτηση στην τάξη για επίλυση αποριών. Ο ίδιος ο καθηγητής θα πρέπει σε κάθε μάθημα (διαδικασία μάθησης όπως λέμε πλέον) να διαθέτει χρόνο για έλεγχο και αξιολόγηση πριν προχωρήσει στον επόμενο στόχο/γνωστικό αντικείμενο».
Oι εποχές αλλάζουν κύριε Λαζάρου όπως και τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Θα ήθελα κάπου εδώ να σταθούμε στον στόχο του προγράμματος STEAM, κάτι που εκπαιδεύει τους μαθητές σε 5 ειδικούς κλάδους(Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Τέχνη και Μαθηματικά). Πείτε μας περισσότερα για αυτό το πρόγραμμα.
«Η προσέγγιση μάθησης S.T.E.A.M (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) είναι η μία εκ των δύο κατευθύνσεων που εντάσσονται στο πρόγραμμα του Παγκυπρίου Γυμνασίου στη Λευκωσία στο πλαίσιο του Ολοήμερου Σχολείου. Από τη φετινή σχολική χρονιά 2023-24, θα αρχίσει να προσφέρεται αυτό το πρόγραμμα διαθεματικής διεπιστημονικής μάθησης και σε άλλα τέσσερα δημόσια σχολεία της Κύπρου, ένα σε κάθε πόλη.
Η S.T.E.A.M. εκπαίδευση συνδυάζει γνώσεις και ικανότητες/skills από διάφορα μαθήματα των φυσικών επιστημών (φυσική, χημεία, βιολογία) αλλά και των μαθηματικών, της πληροφορικής, τον σχεδιασμό και τεχνολογία, τις τέχνες (ζωγραφική, γραφιστική αλλά και μουσική, θέατρο, κίνηση/χορό) και τα οικονομικά/επιχειρηματικότητα (entrepreneurship «Ε»), γι’ αυτό και φέτος -ειδικά στο Παγκύπριο Γυμνάσιο- προχωρούμε σε επέκταση του όρου σε «STEAME».
Κυπριακή Μαθηματική Εταιρεία
Από τις μέχρι τώρα επαφές μου με συναδέλφους από Ευρώπη και Αμερική, διαπιστώνω με χαρά ότι βρισκόμαστε σχετικά μπροστά, αφού οι υπόλοιπες χώρες ακόμα εξερευνούν τρόπους ανάπτυξης της STEM μάθησης, χωρίς ιδιαίτερο βάρος (ακόμη) στις τέχνες «Α» ή την επιχειρηματικότητα «Ε» κάτι που στην Κύπρο επεξεργαζόμαστε για αρκετό καιρό τώρα, ειδικά μέσα και από τις δράσεις της Κυπριακής Μαθηματικής Εταιρείας.
Η περσινή χρονιά S.T.E.A.M. στο Παγκύπριο Γυμνάσιο κρίνεται ως επιτυχημένη αφού, πέραν των κύριων εργασιών/πρότζεκτ μας (Ρομποτική, Μελέτη/Κατασκευή Γέφυρας, Έξυπνο Θερμοκήπιο), υπήρχε χρόνος και για επιμέρους εργασίες/πρότζεκτ, όπως το Μαθηματικό Θέατρο (Β’ Παγκύπριο και Β’ Πανευρωπαϊκό βραβείο στο συνέδριο EUROMATH στην Κρακοβία), εργασία/άρθρο στο «Το Βήμα» Ελλάδος με μια STEAM κατασκευαστική προσέγγιση των Ενετικών τειχών της Λευκωσίας και εκπροσώπησης της Κύπρου από δύο μαθητές μας στην πρώτη πανευρωπαϊκή συνάντηση “STEAME Students European Community Development”.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου
Έγιναν συνεργασίες με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, το κέντρο έρευνας CYENS και υπογράψαμε σαν εταίροι σε προγράμματα Erasmus+ (για την τρέχουσα σχολική χρονιά) με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (Μετσόβιο, Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης, Τεχνολογικό Παν. Βαρσοβίας και Παιδαγωγικό Παν. Κρακοβίας) σε θέματα με τίτλους: “Bringing the Internet of Things in school education as a tool to address 21st century challenges”,“STEAME Hybrid Labs for Future Schools”, “Microelectronics for STEAME Learning in Secondary Education” όπως και πρόγραμμα E-Twinning σε συνεργασία με σχολεία άλλων τεσσάρων χωρών (Ρουμανία, Ιορδανία, Λίβανο και Βουλγαρία) με θέμα “WaterCycle” (ποιότητα νερού).
Το πρόγραμμα που δημιουργήσαμε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο υποβλήθηκε στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα «European Schoolnet» και την Scientix, όπου ελέγχθηκαν από επιτροπή οι πρακτικές που ακολουθούμε, τα κριτήρια και οι ικανότητες που αναπτύσσουν οι μαθητές μας και έχουμε αξιολογηθεί/πιστοποιηθεί με το ανώτατο επίπεδο του STEM SCHOOL LABEL, το “EXPERT Level”.
Οι εργασίες και δράσεις δημοσιεύονται στη σελίδα του European Schoolnet ως δείγματα καλής πρακτικής (προς όλα τα άλλα σχολεία της Ευρώπης) όσο αφορά τη διαθεματική και διεπιστημονική εκπαίδευση».
Μιλήστε μας για το βιβλίο σας “10 νέα θεατρικά κείμενα για το μαθηματικό θέατρο”
«Το βιβλίο αυτό αποτελεί την πρώτη μου συγγραφική δουλειά, και περιέχει (όπως λέει και ο τίτλος) 10 νέα μικρά θεατρικά κείμενα με θέμα το εκπαιδευτικό/μαθηματικό θέατρο.
Κείμενα απλά, κατανοητά, για μικρά θεατρικά (διάρκειας 5-12 λεπτών) που εξηγούν με παραστατικό και αστείο συνήθως τρόπο μαθηματικές έννοιες, ιδιότητες, γρίφους και με τα οποία καθηγητές και μαθητές μπορούν να συμμετέχουν στον Παγκύπριο και Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό μαθηματικού (και τα τελευταία χρόνια επιστημονικού/science) θεάτρου.
Μπορούν ακόμα και να χρησιμοποιηθούν και ως μια δράση στην τάξη ή και αφόρμηση για ένα νέο κεφάλαιο στο μάθημα των μαθηματικών ή επιστημών. Η ανάγκη προέκυψε όταν αποφάσισα να εντάξω τους μαθητές μου σε αυτή την προσέγγιση μάθησης και τον διαγωνισμό, αλλά δεν υπήρχε κάποιο φρέσκο κείμενο με νέα ιστορία/πλοκή.
νέο και ανεξερεύνητο κόσμο
Αρχίζοντας, τότε, πριν τέσσερα χρόνια, να γράφω το πρώτο μου θεατρικό «Οι Γέφυρες του Königsberg», ανακάλυψα έναν νέο και ανεξερεύνητο κόσμο, αυτόν του εκπαιδευτικού θεάτρου, που αποτελεί έναν άξιο πρεσβευτή του αρχικού «Α» (Arts) των τεχνών για τη STEAM εκπαίδευση.
Το μαθηματικό θέατρο, ως ένα νέο διαδραστικό εργαλείο, επιχειρεί να αντιμετωπίσει ουσιαστικά εμπόδια που παρουσιάζονται στον τρόπο διδασκαλίας των βασικών μαθηματικών εννοιών και ιδιοτήτων. Μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των παιδαγωγικών προσεγγίσεων των μαθηματικών, αφού αποτελεί μια εντελώς νέα μεθοδολογία στη διδασκαλία η οποία μπορεί να αγκαλιάσει και όλες τις νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
απλά θεατρικά κείμενα
Το μαθηματικό θέατρο πλέον αποτελεί μέρος του προγράμματός μας στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, όπου οι μαθητές δεν καλούνται μόνο να παρουσιάσουν ένα έτοιμο κείμενο, αλλά να μάθουν και πως να βρίσκουν το θέμα, να σκεφτούν πρωτότυπη ιστορία/πλοκή, να γράψουν απλά θεατρικά κείμενα (τεχνικές συγγραφής), να ετοιμάσουν κοστούμια, σκηνικά και τέλος να παρουσιάζουν το θεατρικό τους μπροστά στους συμμαθητές τους ή σε κοινό για κάποιο διαγωνισμό.
Αρκετά βίντεο από παραστάσεις μαθηματικού θεάτρου από παλιούς μαθητές μου που διακρίθηκαν σε διαγωνισμούς, θα βρείτε στο κανάλι μου στο YouTube (lazaroui). Το βιβλίο (σε έντυπη μορφή στα ελληνικά) υπάρχει σε αρκετά βιβλιοπωλεία σε Κύπρο και Ελλάδα και σε αγγλική μετάφραση σε online μορφή.»
Πριν κάποια χρόνια, στο περιοδικό Slate, ο συγγραφέας και μαθηματικός Ben Orlin έγραψε: «Τα μαθηματικά κάνουν συχνά τους ανθρώπους να αισθάνονται βλάκες. Και είναι αρκετά οδυνηρό να αισθάνεσαι βλάκας”. Ποια είναι η δική σας θέση σε αυτό;
«Αν και διαφωνώ με τη λέξη, καταλαβαίνω για ποιο λόγο τη χρησιμοποίησε ο κ. Orlin. Είναι κάτι λανθασμένο, να νιώθει κανείς «βλάκας» απλά γιατί δεν κατανόησε κάποιες έννοιες μαθηματικών, ειδικά κάτω από τις συνθήκες των παλιών εκπαιδευτικών συστημάτων όπου απουσίαζε η διαφοροποίηση στη μάθηση, η διαμορφωτική αξιολόγηση και τεχνικές αυτό- και ετεροαξιολόγησης στην τάξη.
Με τις νέες μεθόδους και προσεγγίσεις που ακολουθούμε πλέον στο δημόσιο σχολείο, οι μαθητές έχουν μια διαφορετική και πιο ζωντανή εικόνα για τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες. Επίσης άλλαξε ριζικά η αντίληψη και αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών, αφού μαθητές και γονείς κατάλαβαν ότι οι γνώσεις και οι δεξιότητες που αποκτούν αποτελούν χρήσιμα εργαλεία της καθημερινότητας τους αλλά και μιας πιο σύγχρονης επαγγελματικής τους κατάρτισης.
Πλέον, (για να κλείσουμε και τον κύκλο που ξεκίνησε η αρχική ερώτηση) οι μαθητές μας στην πλειοψηφία τους αγαπούν τα μαθηματικά, η νέα προσέγγιση τους έχει ενθουσιάσει και μπορείτε να τους ρωτήσετε».
Διαβάστε επίσης:
Οι λοιμώξεις έχουν κάνει την εμφάνισή τους, πως σταματάμε τη διάδοση;
Οι πρώτες μέρες στο σχολείο δεν είναι για όλους του μαθητές εύκολες
