Ο δημοσιογράφος Λουκάς Χριστοδουλίδης στη συνέντευξη που ακολουθεί με την μουσικό, παιδαγωγό και συνθέτρια Ελεονώρα Ρούσου μας παρουσιάζει τα οφέλη της μουσικής στα παιδιά.
Κυρία Ρούσου, τα παιδιά θα µπορούσαµε να πούµε ότι µπορούν να ανταποκριθούν σε κάθε µουσικό άκουσµα από την βρεφική ηλικία;
«Μελέτες δείχνουν ότι ανταποκρινόµαστε στη µουσική από την εµβρυϊκή ηλικία – ιδιαίτερα στο τελευταίο τρίµηνο της εγκυµοσύνης, τα έµβρυα ανταποκρίνονται προοδευτικά σε διαφορετικές νότες (συχνότητες), είδη µουσικής και ήχους (φωνές γονέων, περιβάλλοντος κ.λ.π.)».
Η µουσική, όπως αναφέρουν διάφορες µελέτες, αποτελεί πηγή επικοινωνίας για τα παιδιά αλλά έχει και θεραπευτικές ιδιότητες. Πως το βλέπετε εσείς αυτό µέσα από τη µουσική διδασκαλία;
«Η µουσική είναι µια γλώσσα χωρίς λόγια, αλλά µε πλούσιο λεξιλόγιο! Μπορεί να αποτελέσει γέφυρα επικοινωνίας του µη λεκτικού, σαν µια άλαλη συζήτηση/διαπραγµάτευση συναισθηµάτων και σκέψεων, έτσι δρα θεραπευτικά ως µέσο έκφρασης και εκτόνωσης.
Σε γνωστικό επίπεδο η µουσική ενεργοποιεί ταυτόχρονα και τα δύο ηµισφαίρια – το αριστερό, υπεύθυνο για την οµιλία, την κατανόηση, την αριθµητική και το γράψιµο και το δεξί για τη δηµιουργικότητα, τη χωρική αντίληψη και τις µουσικές ικανότητες (αναγνώριση συχνοτήτων, ρυθµός, αυτοσχεδιασµός, σύνθεση κλπ). Στο παιδαγωγικό µου βίωµα έχω δει παιδιά να γίνονται πιο εξωστρεφή και κοινωνικά, πιο δηµιουργικά και µε περισσότερη αυτοπεποίθηση, να βρίσκουν λύσεις και να µη φοβούνται να κάνουν λάθη.
Παλιοί µου µαθητές και χορωδοί συχνά αναφέρονται στους τρόπους µε τους οποίους η µουσική τους παιδεία βοήθησε περαιτέρω στη δική τους καριέρα – στο out of the box thinking, στη διδακτική τους προσέγγιση (έστω και αν η µουσική δεν είναι το αντικείµενο διδασκαλίας) και στον τρόπο µε τον οποίο προσεγγίζουν τη ζωή ως ενήλικες και ως γονείς και όντως, ένας µακροπρόθεσµος παιδαγωγικός στόχος της µουσικής διδασκαλίας είναι η διανοητική και πνευµατική καλλιέργεια των παιδιών. Μπορεί να µη γίνουν όλοι επαγγελµατίες µουσικοί, αλλά θα αντλήσουν όσα οφέλη είναι δυνατόν σε γνωστικό, κοινωνικό και ψυχοσυναισθηµατικό επίπεδο».
γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου
Ποια είναι τα οφέλη της µουσικής στα παιδιά κυρία Ρούσου;
«Πέραν της προσωπικής έκφρασης και χαράς, η µουσική βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου (Schellenberg 2005), την ανάπτυξη της γλώσσας από µικρή ηλικία (Legg 2009) και τη θετική κοινωνική διάδραση (Netherwood 2007). Η ακρόαση και εκτέλεση µουσικής διεγείρει συνολικά την εγκεφαλική δυνατότητα του κάθε ατόµου και βελτιώνει την απόδοσή του σε άλλες δραστηριότητες.
Μια από τις σηµαντικότερες µελέτες που αναδεικνύουν αυτή την πτυχή της µουσικής είναι το «Mozart effect», µια µελέτη που ξεκίνησε από τον Frances Rauscher (1993) και εξελίχθηκε σε µια µακροχρόνια καταγραφή της επίδρασης της µουσικής του Μότσαρτ σε διαφορετικά ηλικιακά γκρουπ και συνθήκες.
Αποτελέσµατα αυτών των µελετών έδειξαν προσωρινή βελτίωση (περίπου 15’) της απόδοσης σε νοητικές δραστηριότητες (όπως το δίπλωµα χαρτιού σε διάφορα σχήµατα και η επίλυση γρίφων), σε τεστ µαθηµατικών και σε IQ τεστ. Άλλες πιο µακροχρόνιες µελέτες όπως αυτή των Campbell and Rauscher (1997), έδειξαν ότι η ακρόαση της µουσικής του Μότσαρτ προωθεί τη βαθιά ξεκούραση και την αναγέννηση, την ευφυΐα και τη µάθηση, τη δηµιουργικότητα και τη φαντασία».
Πως βοηθά ένα µουσικό όργανο στην ανάπτυξη ενός παιδιού;
«Στην οργανοπαιξία βελτιώνεται σηµαντικά η κιναισθητική/κινητική µνήµη, η ικανότητα δηλαδή του ατόµου να κρατά και να παίζει ένα µουσικό όργανο συντονίζοντας κλειδώσεις, τένοντες και µύες. Αυτό το είδος µνήµης κρατά για πολλά χρόνια – έχουµε δει ασθενείς µε τη νόσο Αλτσχάϊµερ να παίζουν µε πλήρη µνήµη µουσική που έµαθαν 40, 50 χρόνια πριν. Οι κλασικοί παίχτες συνήθως αποµνηµονεύουν µεγάλα κοµµάτια µουσικής, συνεπώς βελτιώνεται τόσο η οπτική όσο και η ακουστική µνήµη.
Επίσης, η οργανοπαιξία (σε όποια ηλικία, αλλά σαφέστατα σε µεγαλύτερο βαθµό στις µικρότερες ηλικίες) αυξάνει τη φαιά ουσία του εγκεφάλου και βαθαίνει τις συνδέσεις µεταξύ των δύο ηµισφαιρίων. Μια πιο συγκεκριµένη µελέτη των Campbell and Rauscher (1997), έδειξε ότι οµάδα τρίχρονων και τετράχρονων µαθητών οι οποίοι έλαβαν ιδιωτικά µαθήµατα πιάνου για 8 µήνες σκόραρε 30% καλύτερα σε χωροχρονικούς συλλογισµούς από τρεις άλλες οµάδες µαθητών, η οποίες είχαν λάβει αντίστοιχα µαθήµατα υπολογιστών, τραγουδιού και καθόλου µαθήµατα».
δώδεκα πολύτιµα ηµιτόνια παυσίλυπα
Ποια είναι η σηµασία της µουσικής για εσάς
«Η μουσική για µένα είναι δώδεκα πολύτιµα ηµιτόνια – παυσίλυπα, παυσίπονα και αιθέρια! Είναι βάλσαµο, δηµιουργία, δύναµη, ένας ανεξάντλητος διαλογισµός. Με προκαλεί να εξελίσσοµαι και να ψάχνω καινούριες νοηµατοδοτήσεις στα πράγµατα, συνθήκη που µε κρατά πάντοτε σε εγρήγορση. Είµαι ευγνώμων!».
Η Ελεονώρα Ρούσου είναι ενεργή µουσικός, παιδαγωγός και συνθέτρια. Παίζει πιάνο, φλάουτο και τραγουδά. Συνεργάζεται σε τακτά διαστήµατα µε πανεπιστήµια, θέατρα, σύνολα και οργανισµούς µουσικής για διαλέξεις, εργαστήρια και οµαδικές δραστηριότητες. Εµφανίζεται µε τις µπάντες της (Beats’n’Pieces και Χαρά) σε φεστιβάλ και µουσικές σκηνές τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Ετοιµάζει το πρώτο της άλµπουµ µε τίτλο «Χαρά», το οποίο κυκλοφορεί τον Νοέµβριο του 2023.
Διαβάστε επίσης:
Πρώτη φορά Δημοτικό: Οδηγίες προς ναυτιλλομένους γονείς
Eιρήνη Παππά: Μια μητέρα, εκπαιδευτικός και συγγραφέας με συμπαντικές αρετές
